Konie Arabskie

Riley · Super-Zoolog

Konie arabskie reprezentują najstarszą rasę kulturalną, która zaczęta się formować w VII i VIII wieku. Wywodzą się z Półwyspu Arabskiego oraz terenów przyległych (Iran, Jordania, Syria), gdzie hodowlę ich rozwinięto 600-700 lat temu wśród szczepów koczowniczych. Ten typ koni powstał w specyficznych warunkach środowiskowych: rozlegle tereny o różnorodnej rzeźbie, duże różnice temperatur w ciągu doby, niedobór wody i skąpa ilość paszy. Ponadto konie te, trzymane w tabunach, były stale w ruchu, a ze względu na koczowniczy i wojowniczy tryb życia Arabów przemierzały stale znaczne odległości. Za to w czasach pokoju całymi dniami stały uwiązane pod gołym niebem przy namiotach. Warunki takie spowodowały, że koń arabski jest nieduży (pierwotnie - 150 cm wysokości w kłębie, obecnie 155 cm), ale bardzo wytrzymały, potrafi też świetnie wykorzystywać paszę.

Arabowie zwracali dużą uwagę na wygląd zewnętrzny (pokrój) wierzchowca, dzięki czemu koń arabski, jako jedyny w świecie, ma specyficzny bukiet (określenie ,"bukiet konia arabskiego" oznacza jego wdzięk, urodę, swoistą harmonię ruchów itp.) i jest bezsprzecznie uznany za najurodziwszego na świecie.

Podstawę w hodowli koni u Arabów stanowiły klacze, wobec których stosowali ostrzejsze kryteria oceny niż w stosunku do ogierów. Konie arabskie nigdy nie były wyrównane w typie ze względu na różnorodne warunki, w których rasa ta się kształtowała.

Arabowie dzielili konie na rody, które według legendy wywodziły się od pięciu klaczy Mahometa, na których odbył on wędrówkę z Mekki do Medyny w roku 622. Były to: Saklavi, Kuhajlan, O'Bajan, Hadban, Hamdani. Poza nimi istniały jeszcze dwa północne rody Munighi i Jilfanty. Wszystkie te rody były krzyżowane między sobą i dały początek rasie. Konie należące do typu urody zwanego Saklavi uznane są za najpiękniejsze. Było ich najwięcej wśród arabów sprowadzonych do Polski. Pochodzą z Płw. Arabskiego, są głównie siwe, często mają głowy o profilu wklęsłym. Kuhajlany - pochodzą również z Płw. Arabskiego, przedstawiają typ większych i mniej urodziwych koni, ale są twardsze i wydajniejsze w pracy. Przeważnie gniade i kare, mają głowy o profilu prostym. Były również sprowadzane do Polski. Munighi wywodzą się z terenów obecnej Syrii, wyglądem przypominają małego konia pełnej krwi angielskiej, świetnie biegają na torze. Najczęściej wśród tego typu zdarza się maść kasztanowata. Hodowane w stadninie w Pruchnej angloaraby są w typie Munighi, choć najczęściej gniade. Inne rody mają mniejsze znaczenie i nie będziemy ich tutaj omawiać.

W okresie II wojny światowej typy te zostały znacznie wymieszane, niemniej jednak w Polsce usiłuje się kontynuować dawny kierunek hodowli. Uważa się, że w Michałowie występuje przewaga typu Saklavi, a w Janowie Podlaskim - Kuhajlanów.

Konie czystej krwi arabskiej późno dojrzewają i są długowieczne. Próbę dzielności przechodzą na torze. W wieku dwóch i pół lat rozpoczynają trening, a trzylatki zaczynają już biegać na torze. W porównaniu z końmi pełnej krwi angielskiej biegają wolniej, ale pod większym obciążeniem i na dłuższych dystansach, są też bardziej wytrwałe. Mogą biec aż do zupełnego wyczerpania sił.

Poza ojczystymi terenami koni arabskich polska hodowla należy do najstarszych - nasza dokumentacja hodowlana liczy 180 lat. Pierwszy oficjalny import pięciu ogierów odbył się w roku 1803 dla Romana Sanguszki (tzw. Sybiraka) ze Sławuty. Przedtem konie arabskie docierały do Polski głównie jako zdobycze wojenne lub dary. [...]

Warto wspomnieć o ostatnim przedwojennym imporcie z Arabii (1930/31 r.), ponieważ wywarł on zasadniczy wpływ na hodowlę w Polsce. Roman Sanguszko z Gumnisk sprowadził ogiery - Kuhajlana-Haifi i Kuhajlana-Zaida, którego sprzedano na Węgry. Kuhajlan-Haifi dał syna Ofira, który użytkowany zaledwie rok pozostawił trzy klacze i cztery ogiery. Były to: Witeź II, Wyrwidąb, Witraż i Wielki Szlem. W zawierusze wojennej pierwszy trafił do Stanów Zjednoczonych, gdzie bardzo zasłużył się dla tamtejszej hodowli, drugi pozostał w RFN, natomiast dwa ostatnie udało się odzyskać. Im właśnie, w dużym stopniu, zawdzięczamy odbudowę polskiej hodowli koni czystej krwi arabskiej.

Pod wpływem tej rasy powstało wiele innych ras, przede wszystkim konie pełnej krwi angielskiej oraz wiele ras półkrwi, tj. shagye (wywodzące się od oryginalnego araba Shagya), gidrany (protoplastą był oryginalny arab Siglawi Gidran, ur. 1810 r.), lipicany (tę nazwę wywodzą od stadniny w Lippizie, XVI w.), konie małopolskie, kłusaki orłowskie itp.

Konie mające dolew krwi arabskiej dziedziczą po nich przede wszystkim urodę i wytrzymałość, mocną i suchą tkankę oraz świetnie wykorzystują paszę. Choć czyste araby nie mają wielkiej wartości jako konie użytkowe, to ich zalety sprawiają, że są niezwykle cenne i wykorzystywane do doskonalenia różnych ras.